Składniki odżywcze

Jedząc dostarczamy organizmowi składników odżywczych- substancji niezbędnych do utrzymania podstawowych funkcji życiowych, ale też dla prawidłowego wzrostu i rozwoju tworzenia nowych komórek ,zachowania dobrego zdrowia.
Najważniejszymi składnikami odżywczymi są: białka, cukry, tłuszcze, witaminy i sole mineralne. Niedobory poszczególnych  składników odżywczych mogą wywołać choroby, dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiedniej diety.

Białko- najważniejszy budulec.

Białko jest jednym z podstawowych składników odżywczych niezbędnych do funkcjonowania organizmu. W procesie trawienia białko dostarczone z pożywieniem rozkładane jest na aminokwasy, których organizm używa potem jako budulca np. do budowy mięśni. Białkiem jest również kreatyna, która buduje nasze włosy, oraz hemoglobina która transportuje tlen do komórek organizmu. Bez enzymów (także białek) nie mogłoby się odbywać trawienie, bez przeciwciał (to też białka) bylibyśmy bezradni wobec  bakterii i wirusów. Białka wchodzą w skład wszystkich naszych tkanek- kości, mięśni, skóry, włókien nerwowych, płynów ustrojowych.
Organizm człowieka nie potrafi magazynować białka, dlatego tak ważne jest, by regularnie dostarczać go w pożywieniu. Najlepszym źródłem białek są produkty pochodzenia zwierzęcego: mięso, ryby i owoce morza, drób, mleko i przetwory mleczne, jaja. Białek dostarczają także rośliny( najwięcej rośliny strączkowe oraz nasiona i orzechy), jednak białka roślinne nie zawierają kompletu potrzebnych organizmowi aminokwasów. Wartość kaloryczna 1g białek przeciętnie wynosi 4,0 kcal - jest więc stosunkowo niska.

Cukry- podstawowe paliwo.

Cukry (węglowodany, sacharydy) to bardzo ważne źródło energii organizmu człowieka. Monosacharydy (np; glukoza, fruktoza) występują w owocach, miodzie i niektórych warzywach. Na co dzień korzystamy z disacharydu- sacharozy, czyli znanego z kuchni cukry białego, oraz polisacharydu- skrobi, która znajduje się głównie w nasionach, bulwach i kłączach roślin. Źródłem skrobi jest przede wszystkim mąka, ziarna zbóż, do których zaliczamy (prażone ziarno kukurydzy), oraz ziemniaki. Polisacharydem jest także błonnik, który można podzielić na rozpuszczalny i nierozpuszczalny w wodzie. Błonnikiem nierozpuszczalnym jest np: celuloza, a błonnikiem rozpuszczalnym są np: pektyny. Organizm człowieka nie umie strawić żadnego rodzaju błonnika. Błonnik oełni jednak niezwykle ważną rolę ,, wypełniacza" i działa w jelitach jak szczotka, pomagając usuwać resztki pokarmowe i szkodliwe produkty przemiany materii.

Tłuszcze- rezerw energetyczna.

Tłuszcze tak samo jak białka i cukry są niezbędnym składnikiem diety. Są znakomitym źródłem energii, nośnikiem witamin A, D, E i K, których inaczej nie moglibyśmy przyswoić, a także nośnikiem smaku.
Im jesteśmy młodsi, tym więcej energii powinniśmy czerpać z tłuszczu- niemowlęta ponad 40%, dzieci i młodzież 30% , dorośli 20-25%. Spożywanie nadmiaru tłuszczów może być  przyczyną otyłości i wielu chorób np. chorób układu krążenia i cukrzycy.
Tłuszcze naturalne dzielimy na roślinne i zwierzęce. Najbogatszym źródłem tłuszczów roślinnych są oleje, oliwa, nasiona i orzechy, niektóre warzywa. Tłuszcze zwierzęce znajdziemy we wszystkich produktach pochodzenia zwierzęcego.
Tłuszcze zbudowane są głownie z łańcuchów kwasów tłuszczowych--nasyconych oraz nienasyconych. Zdecydowanie zdrowsze są dla nas nienasycone kwasy tłuszczowe, które występują w tłuszczach roślinnych oraz rybach. Kwasy tłuszczowe, których nasz organizm nie potrafi sam wytworzyć i musi je otrzymać z pożywieniem, nazywamy ,,niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi" (NNKT). Szczególnie cenne w tej grupie są kwasy omega-3, które podnoszą odporność organizmu i chronią przed chorobami cywilizacyjnymi. Nie należy natomiast przesadzać ze spożywaniem tłuszczów nasyconych, ponieważ dostarczają cholesterolu, którego nadmiar odkłada się w naczyniach krwionośnych, co jest przyczyną miażdżycy. Szczególnie szkodliwe są kwasy tłuszczowe ,,trans" zawarte w tłuszczach zwierzęcych, a przede wszystkim w utwardzanych tłuszczach roślinnych- twardej margarynie i utwardzanych olejach, będących składnikiem wielu słodyczy.